1η Μάη

Λίγα ιστορικά στοιχεία για σήμερα.

1886

Κηρύσσεται στις ΗΠΑ γενική απεργία με κεντρικό αίτημα το 8ωρο. Παραμονές της απεργίας ο αστικός Τύπος «προειδοποιούσε» πως το 8ωρο θα επέφερε «μείωση μισθών, φτώχεια και κοινωνική υποβάθμιση του αμερικανικού εργάτη», ενώ θα έσπρωχνε τους εργάτες σε «αλητεία και χαρτοπαιξία, βία, κραιπάλη και αλκοολισμό». Η «Νιου Γιορκ Τάιμς», στις 25 του Απρίλη 1886, χαρακτήριζε το κίνημα «αντιαμερικανικό», προσθέτοντας ότι «οι εργατικές αναταραχές προκαλούνται από ξένους»…

Την ημέρα της απεργίας, ωστόσο, χιλιάδες εργάτες αψήφησαν τις «υποδείξεις» των αστών και την τρομοκρατία (από την κινητοποίηση των δυνάμεων καταστολής) και κατέβηκαν στους δρόμους. Σχεδόν 340.000 εργάτες διαδήλωσαν σε όλη τη χώρα, με επίκεντρο το Σικάγο, όπου οι απεργοί ξεπέρασαν τους 80.000. Ήταν, δε, τόσο μεγάλη και τόσο επιβλητική η κινητοποίησή τους που οι καπιταλιστές θεώρησαν πως έπρεπε να επιβληθούν δυναμικά. Έτσι, στις 3 Μάη η αστυνομία πυροβόλησε εν ψυχρώ εναντίον εργατών που διαδήλωναν - κατά των απεργοσπαστών - έξω από το εργοστάσιο θεριστικών μηχανών «Μακ Κόρμικ», δολοφονώντας εν ψυχρώ 4 διαδηλωτές και τραυματίζοντας αρκετούς. Την επομένη, 4 Μάη, όταν η εργατική τάξη του Σικάγο πραγματοποιούσε διαδήλωση διαμαρτυρίας στο Χέιμαρκετ, προβοκάτορας έριξε βόμβα σκοτώνοντας έναν και τραυματίζοντας πάνω από 70 αστυνομικούς. Το αποτέλεσμα ήταν η αστυνομία να στρέψει τα όπλα εναντίον του πλήθους, προκαλώντας πλήθος τραυματιών και τουλάχιστον ένα νεκρό, ενώ τις επόμενες μέρες πέθαναν άλλοι έξι τραυματίες αστυνομικοί που ο θάνατός τους ήταν συνέπεια τραυματισμών που υπέστησαν από τους αδιάκριτους πυροβολισμούς των συναδέλφων τους.

Η, από κάθε άποψη, τραγωδία του Χέιμαρκετ έδωσε την ευκαιρία στο αστικό κράτος να προχωρήσει σε συλλήψεις εργατών ηγετών. Συγκεκριμένα, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε σκηνοθετημένη δίκη οκτώ άνθρωποι που, είτε δε βρίσκονταν στην πλατεία του Χέιμαρκετ όταν ρίχτηκε η βόμβα, είτε δεν ήταν σε θέση έμμεσα ή άμεσα να έχουν την παραμικρή εμπλοκή σ’ αυτή την υπόθεση. Τελικά, από τους 8 οι Πάρσονς, Σπάις, Φίσερ και Ενγκελ απαγχονίστηκαν στις 11 Νοέμβρη 1887, ο Λιγκ βρέθηκε νεκρός στο κελί του και οι Νιμπ, Σουάμπ και Φίλντεν καταδικάστηκαν σε πολλά χρόνια καταναγκαστικά έργα.

Η πρωτομαγιάτικη, όμως, απεργία του 1886 δεν πήγε χαμένη. Είχε ως αποτέλεσμα 185.000 εργάτες να κερδίσουν το 8ωρο και τουλάχιστον 200.000 εργάτες να μειώσουν το χρόνο εργασίας τους από τις 12 στις 10 και 9 ώρες. Σε πολλές, επίσης, περιοχές κερδήθηκε η ημιαργία του Σαββάτου, ενώ αρκετές βιομηχανίες σταμάτησαν την κυριακάτικη εργασία. Τρία χρόνια αργότερα, το 1889, η Β΄ Διεθνής στο Παρίσι καθιέρωσε την 1η του Μάη ως Διεθνή Ημέρα των Εργατών.

1944 

Οι δυνάμεις κατοχής, σε αντίποινα για την εκτέλεση από τον ΕΛΑΣ Πελοποννήσου του Γερμανού υποστράτηγου Φρανζ Κρες και του επιτελείου του, εκτελούν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κομμουνιστές, που κρατούνταν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Απ' αυτούς, περίπου 170 ήταν πρώην Ακροναυπλιώτες και οι υπόλοιποι πρώην εξόριστοι στην Ανάφη.

 Ο Φώτης Αγγουλές έγγραψε:

              Σταυροί:

τόσοι σταυροί που στήθηκαν
τόσοι σταυροί που θα στηθούνε
εμάς μονάχα με σταυρούς
μπορούν να μας μετρούνε
***
Σταυροί παντού σταυροί
***
είμαστε «οι αδάκρυτοι κι οι αγέλαστοι»
δεν κλαίμε δεν γελούμε

τα σπίτια μας καπνίζουνε
πεινούνε τα παιδιά μας, δεν λυγούμε.
Ήρθαμε να χαράξουμε του πόνου μας τα σύνορα
και στήνουμε σημάδια και περνούμε
Σταυροί παντού σταυροί